ESKATO rəsmisi: "Rəsmi statistika sistemləri müasirləşməlidir"

Rəsmi statistika sistemləri yeni siyasi məsələlərə, böhranlara və yaranan problemlərə tez cavab verə bilmək üçün müasirləşməli, yeni texnologiyaları tətbiq etməli və daha çevik olmalıdır.

"Report" xəbər verir ki, bunu Sakit Okean Ölkələri üzrə İqtisadi və Sosial Komissiyanın (ESKATO) statistika şöbəsinin seksiya rəhbəri Petra Namias Bakıda "Statistikanın inkişaf perspektivləri: beynəlxalq layihələrin rolu" mövzusunda keçirilən III Beynəlxalq Statistika Forumunda bildirib.

Onun sözlərinə görə, əgər milli statistika sistemləri hökumətlərin, vətəndaşların gözündə etibarlı və aktual qalmaq istəyirlərsə transformasiya zəruridir: "Beləliklə, biz əslində statistika sistemlərinin işində transformasiyadan danışırıq. Syasətçilər və ictimaiyyətin insanların həyatının mürəkkəbliyini və cəmiyyətlərin üzləşdiyi problemləri, məsələn, iqlim dəyişikliyi və onun nəticələrini, yaxud bir sıra məruzəçilərdən eşitdiyimiz süni intellekti həqiqətən əks etdirə bilən çoxölçülü ətraflı məlumatlara güclü tələbat; var. Bu tələbatı ödəmək üçün mövcud məlumat mənbələrindən daha ağıllı və inteqrasiya olunmuş şəkildə istifadə etmək lazımdır. Buna ənənəvi siyahıyaalma və sorğular, əlbəttə, həmçinin inzibati məlumatlar və getdikcə alternativ mənbələr, böyük məlumatlar, geospatial məlumatlar və vətəndaş məlumatları kimi mənbələr daxildir. Bu mənbələri birləşdirməklə, ölkələr həm xərcləri, həm də respondent yükünü azalda bilər, eyni zamanda vaxtında və daha ətraflı analitik məlumatlar hazırlaya bilər".

O bildirib ki, bu cür yanaşma eyni zamanda siyasətə uyğun statistikanın istehsalını, qərarlara birbaşa məlumat verə bilən və milli prioritetlər, regional öhdəliklər və qlobal məqsədlər üzrə tərəqqini izləyən məlumatların istehsalını təşviq edir: "Nəhayət, bu çağırışlar milli statistika sistemlərinin çevikliyini artırır. Onlar ölkələrə yeni suallara, böhranlara və imkanlara daha tez reaksiya verməyə imkan verir, rəsmi statistikanı təkcə keçmişin qeydi üçün deyil, gələcəyi formalaşdırmaq üçün bir alətə çevirir".

ESKATO rəsmisi hesab edir ki, inklüziv məlumat idarəçiliyi də müasir statistika sistemlərinin təməl daşı olmalıdır: "Onun əsasında məlumatların toplanması, idarə edilməsi və istifadəsi yollarında şəffaflığın, hesabatlılığın və etimadın təmin edilməsi durur. Etimad olmadan hətta texniki cəhətdən ən mükəmməl məlumatlar qəbul edilməyəcək və ya istifadə edilməyəcək. İnklüziv idarəetmə həmçinin tarazlığın saxlanmasını tələb edir. Biz yeni mənbələrdən, yeni texnologiyalardan və yeni metodlardan istifadə edərək innovasiyaları qəbul etməliyik, lakin eyni zamanda məxfiliyə hörmət etməli və fərdlərin və icmaların hüquqlarını qorumalıyıq. Çox vacibdir ki, inklüziv məlumat idarəçiliyi yalnız milli statistika xidmətləri tərəfindən əldə edilməsin. Burada çoxsaylı maraqlı tərəflər, hökumətlər, vətəndaş cəmiyyəti, akademik dairələr və özəl sektor iştirak etməlidir".

Milli və regional məlumat sistemlərinin həm də dayanıqlı və inklüziv inkişafa yönəlik qlobal və regional öhdəlikləri dəstəklədiyini deyən P. Namias regionda və qlobal miqyasda rəsmi statistikanın gələcəyini formalaşdıracaq bir neçə əsas prioriteti açıqlayıb: "Birincisi, biz müxtəlif agentliklər arasında və getdikcə daha çox digər maraqlı tərəflərlə əməkdaşlığı və qarşılıqlı əlaqəni təşviq etməliyik. Bu, ardıcıl, səmərəli sistemlər qurmaq üçün lazımdır. İkincisi, biz inklüziv idarəetmə və aydın kommunikasiya vasitəsilə etimad qurmağa davam etməliyik. Üçüncüsü, milli statistika xidmətlərinin rəqəmsal transformasiyasına sərmayə qoymaq üçün təcili ehtiyac var. Dördüncüsü, ölkələr müxtəlif mənbələrdən məlumatları əlaqələndirən inteqrasiya olunmuş məlumat yanaşmalarını qəbul etməlidir. Nəhayət, bu səylər təcrid olunmuş şəkildə olmamalıdır. Onlar mərkəzi çərçivələr, normalar və tövsiyələr üzrə qlobal işə daxil edilməlidir".